Ρόμπερτ Μπέρτον , Η Σύνοψη του Συγγραφέα για την Μελαγχολία

(Μετάφραση: Παναγιώτης Χοροζίδης)

VOULA PAPAIOANNOU    Black Scrapbook - German Occupation / Starvation, Greece 1943 (Photodiodos / Photographybooks)

(Από το « Η Ανατομία της Μελαγχολίας», τόμος 1,  εκδόσεις Ηριδανός 2007)

Σαν πάω κι ονειρεύομαι μονάχος
κι ο νους σκαρώνει χίλια δυο,
σα δίχως λύπη, δίχως φόβο
στην άμμο ορθώνοντας παλάτια 
γλυκά σε απάτες πέφτουνε τα μάτια,
θαρρώ ο χρόνος τρέχει σα νερό.
    Κάθε άλλη μου χαρά ανοησία
    κι η μόνη μου χαρά είναι η μελαγχολία.
Σα μένω μόνος κι άγρυπνος
κι αναμετρώ που έφταιξα,
οι σκέψεις μου με τυραννούν, 
ο φόβος και η λύπη μ' αλαφιάζουν·
ή στέκομαι ή περπετώ,
θαρρώ ο χρόνος πάει με βήμα αργό.
    Κάθε άλλη λύπη μου χαρά
    κι η μόνη λύπη μου είναι η μελαγχολία.
Σαν παίζω με τον εαυτό μου και γελώ
και τον καιρό  μαγεύω με πλάνες σκέψεις,
στην ακροποταμιά, στο θρασεμένο δάσος,
και δε μ' ακούει κανείς και σε κανέναν δε μιλώ
και δε με βλέπουν, πλήθος με πνίγουν ηδονές,
κρεμά στεφάνι στην ψυχή μου η ευτυχία.
    Κάθε άλλη μου χαρά ανοησία
    κι η μόνη μου χαρά είναι η μελαγχολία.
Σα γέρνω χάμω ή κάθομαι ή μόνος πάω
σε σκοτεινή μονιά, στην άγρια λόχμη,
φυσώ, γογγύζω, πνίγομαι,
κι οι πίκρες τότε έρχονται κι οι τύψεις,
σε μια στιγμή με βρίσκουνε χίλιοι καημοί,
βαθιά μες στην καρδιά και την ψυχή.
    Κάθε άλλη λύπη μου χαρά
    κι η μόνη πίκρα μου είναι η μελαγχολία.
Να που ακούω -ναι- και να που βλέπω
γλυκούς σκοπούς. εξαίσιες μουσικές,
ωραία χωριά και πόλεις και παλάτια·
πρώτα εδώ, μετά εκεί, δικός μου ο κόσμος·
λάμπουν οι ομορφονιές, λάμπουν και οι κυράδες,
θεσπέσια όλα, θεϊκά.
     Κάθε άλλη μου χαρά ανοησία
     κι η μόνη απόλαυση είναι η μελαγχολία.
Να που ακούω -ναι- και να που βλέπω
στοιχειά, δαιμόνια, φάσματα· ο νους μου
παρασταίνει χίλιες φριχτές μορφές,
ακέφαλες αρκούδες, αράπηδες, μαϊμούδες,
πόνου κραυγές και φοβερές εικόνες,
η λυπημέμη τρέμει και θλιβή ψυχή μου.
     Κάθε άλλη λύπη μου χαρά
     κι η μόνη κόλαση είναι η μελαγχολία.
Να που γλυκομιλώ, να που φιλώ,
να που αγκαλιάζω τώρα την καλή μου.
Τι μέρες βλογημένες, πόσο γλυκιά ηδονή,
ζω τη ζωή μου στον Παράδεισο.
Μακάρι εδώ να τρέχει πάντα το μυαλό,
μακάρι έτσι πάντα ν' αγαπώ.
     Κάθε άλλη μου χαρά ανοησία
     κι η μόνη γλύκα μου είναι η μελαγχολία.
Σα λογαριάζω πόσοι είναι οι φόβοι της αγάπης,
νυχτέρια, δάκρυα, στεναγμοί, της ζήλιας
τα ξεσπάσματα, για τη σκληρή μου μοίρα
μετανιώνω, μα είναι πια αργά.
Το πιο μεγάλο βάσανο η αγάπη,
αβάσταχτα πικρό για την ψυχή.
     Κάθε άλλη λύπη μου χαρά
     κι η μόνη τυραννία είναι η μελαγχολία.
Φίλοι και σύντροφοι, χαθείτε μακριά μου.
Αν θέλω κάτι, είναι να μείνω μόνος·
είμαι καλά μόνο στην ερημιά μου, 
σαν βασιλεύω εγώ κι ο νους μου.
Το πιο ακριβό πετράδι είναι αυτό, ο πιο μεγάλος θησαυρός·
χαρά και στέμμα κι ευλογία.
      Κάθε άλλη μου χαρά ανοησία, 
      κι η μόνη απόλαυση είναι η μελαγχολία.
Το ανάθεμα μου είναι η μοναξιά μου
είμαι ένα κτήνος, τέρας πια,
δε θέλω φως, δε θέλω συντροφιά,
η δυστυχία τώρα με αρπάζει.
Άλλαξε η σκηνή, φύγανε οι χαρές μου,
 φόβος και θλίψη  τώρα και μαράζι.
      Κάθε άλλη λύπη μου ανοησία
      κι η μόνη βία είναι η μελαγχολία.
Δε θέλω να 'μαι βασιλιάς, μα έτσι να ζω,
στην έκσταση, με γέλιο και χαμόγελο.
Είναι χαρά στον κόσμο καλύτερη απ' αυτή,
να ξεγελιέται ο χρόνος μ' ανάλαφρα παιγνίδια;
Αφήστε με, σας λέω, μη,
τόση τριγύρω μου παντού νιώθω ηδονή.
      Κάθε άλλη μου χαρά ανοησία
      κι ο μόνος ουρανός είναι η μελαγχολία.
Να που είμαι τώρα ένα ρεμάλι
από τη φυλακή, απ' το σωρό!
Ο πόνος μου αγιάτρευτος και μαρτυρώ·
Ας ήταν απ' τα Τάρταρα να βγώ!
Και πια η ζωή μου σκέτη σιχασιά·
δωσ' μου μαχαίρι και θηλιά.
      Κάθε άλλη λύπη μου χαρά
      κι η μόνη κόλαση είναι η μελαγχολία.